#blogokiko
Zakłady Ubezpieczeń Społecznych w Polsce podejmują działania w walce z zaniżanymi składkami ZUS kierowców zatrudnionych w firmach transportowych. Na podstawie art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wszczynane są postępowania administracyjne w sprawie ustalenia podstaw wymiaru składek dla wskazanych kierowców zgłoszonych przez płatnika jako pracownicy. Czego można się spodziewać po takiej kontroli? Co podlega kontroli i ile trwa taka kontrola? Zbiór informacji na ten temat znajdziesz w poniższym artykule.
Zawiadomienie o kontroli ZUS – co może być zakresem kontroli?
Przepisy zezwalają na dokonywanie kontroli płatników składek. Celem przeprowadzanych kontroli jest w szczególności sprawdzenie:
Kontrolę przeprowadzają upoważnieni inspektorzy ZUS na podstawie rocznego planu kontroli. Co do przebiegu kontroli płatników składek mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców.
W zawiadomieniach z urzędu wzywają płatnika jako stronę postępowania do czynnego udziału w czynnościach związanych z prowadzonym postępowaniu wyjaśniającym. Uzasadnieniem jest zmiana przepisów z lutego 2022 roku i nowych uregulowań w tym zmianie ustawy o transporcie drogowym i ustawy o czasie pracy kierowców. W szczególności zmiana dotycząca zasad naliczania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownikom delegowanym czyli kierowcom wykonującym międzynarodowy transport drogowy. Zamiana zasad prawidłowego naliczana składek wpłynęła na znaczny ich wzrost. Sposób naliczania składek ZUS jest skomplikowany i wymaga wyliczenia wielu dodatkowych składników wpływających na ich wysokość. W związku z tym ZUS wskazuje na zaistnienie konieczności przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego mającego na celu stwierdzenie poprawności ustalania przez płatnika składek od daty zaistniałych zmian.
Od czego rozpoczyna się kontrola?
Inspektor kontroli ZUS rozpoczyna kontrolę od doręczenia płatnikowi składek (lub osobie, która jest upoważniona do reprezentowania płatnika składek) upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz okazania legitymacji służbowej.
Jeśli jesteś przedsiębiorcą, kontrolę poprzedzi zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli. Kontrola będzie wszczęta nie wcześniej niż po 7 dniach od dnia, w którym odbierzesz zawiadomienie, i nie później niż po 30 dniach od dnia doręczenia zawiadomienia. Na Twój pisemny wniosek inspektor może zjawić się wcześniej niż po 7 dniach od doręczenia zawiadomienia. Przeprowadzenie kontroli po 30 dniach wymaga ponownego zawiadomienia.
Jeżeli w tym czasie Twoją działalność gospodarczą kontroluje inna uprawniona instytucja publiczna, to inspektor kontroli ZUS odstąpi od kontroli (chyba, że wyrazisz zgodę na równoczesne prowadzenie więcej niż jednej kontroli). Może ustalić inny jej termin.
Inspektorzy ZUS powołując się na ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, wzywają do złożenia wyjaśnień i odpowiedzi na pytania.
Kontrola ZUS – pytania do kontrolowanego
Przewoźnik musi udzielić odpowiedzi na przykład na poniższe pytania:
Powyższe pytania dotyczą zakresu kontroli i mają na celu ustalenie wysokości diet/ulg przebywających za granicą kierowców. Odpowiedzi na ww. dadzą inspektorom wiedzę o wysokości ulg zastosowanych przez pracodawcę przy pomniejszaniu składek. Z kolei pytanie dotyczące miejsc, do których kierowcy wyjeżdżali oraz okresów pobytu w tych miejscach, daje podstawę sądzić, że pracownicy ZUS będą skrupulatnie sprawdzać prawidłowość przeliczenia wysokości ulg zależnych od długości trwania pobytu w danym kraju. Dodatkowo zawiadomienie zmusza przedsiębiorcę do zajęcia stanowiska na temat następujących zagadnień, tj.:
Kontrola ZUS – wymagane dokumenty
Obok konieczność udzielenia odpowiedzi na zadane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pytania, urząd wnioskuje do przedsiębiorców transportowych o przesłanie lub przedłożenie osobiście w oddziałach zakładu, dokumentów dotyczących ustalenia podstawy wymiaru składek dla konkretnych ubezpieczonych, w szczególności:
Oczywiście ZUS wydając takie zawiadomienie, wskazuje również w informacjach, że w przypadku braku odpowiedzi na wezwanie we wskazanym terminie, miejscowy Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, może rozpatrzyć sprawę na niekorzyść strony, czyli zakwestionować podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
Gdzie przeprowadzana jest kontrola ZUS
Inspektor kontroli ZUS przeprowadza kontrolę w Twojej (jako płatnika składek) siedzibie oraz w miejscach, w których prowadzisz działalność. Na Twój wniosek lub za Twoją zgodą może to być inne miejsce, w którym przechowywana jest dokumentacja.
Kontrola może być również przeprowadzona w placówce ZUS, jeżeli usprawni to przebieg kontroli. Jest to możliwe, gdy wyrazisz na to zgodę na piśmie. Bez Twojej zgody mogą być poprowadzone czynności kontrolne w placówce ZUS, jeżeli:
Jak długo trwa kontrola ZUS
Czas trwania kontroli różni się w zależności od Twojego statusu. I tak:
Kontrola płatnika składek, który nie jest przedsiębiorcą, powinna trwać do miesiąca, a kontrola wymagająca pozyskania dowodów ze źródeł osobowych, opinii z innych instytucji – do dwóch miesięcy.
Kontrola płatnika składek, który jest przedsiębiorcą, w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać:
Jeśli nie jesteś przedsiębiorcą, termin rozpoczęcia kontroli ustala inspektor kontroli ZUS po otrzymaniu upoważnienia do jej przeprowadzenia.
Jakie masz obowiązki podczas kontroli
Płatnicy składek, u których przeprowadzana jest kontrola, mają obowiązek:
Kiedy i jak składać sprzeciw
Jeśli jesteś przedsiębiorcą, możesz złożyć sprzeciw, gdy inspektor kontroli ZUS rozpoczął i przeprowadza kontrolę z naruszeniem przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców. Sprzeciw może też złożyć w Twoim imieniu osoba upoważniona do reprezentowania Cię.
Sprzeciw musisz złożyć na piśmie wraz z uzasadnieniem i zawiadomić na piśmie inspektora kontroli ZUS. Masz na to 3 dni robocze od dnia, w który rozpoczęła się kontrola lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu. Wówczas inspektor kontroli ZUS wstrzymuje kontrolę. ZUS rozpatrzy Twój sprzeciw w ciągu 3 dni roboczych od dnia, w którym go otrzyma. W jego wyniku wydaje postanowienie:
Masz prawo do zażalenia na otrzymane postanowienie. Musisz je wnieść w ciągu 3 dni od dnia, w którym otrzymasz postanowienie. ZUS rozstrzygnie je w ciągu 7 dni od dnia, w którym je otrzymał. Jeśli nie rozpatrzy sprzeciwu bądź zażalenia w terminie, będzie to równoznaczne z uznaniem słuszności sprzeciwu lub zażalenia.
Gdy ZUS wyda postanowienie w sprawie Twojego zażalenia, możesz wnieść skargę do sądu administracyjnego na przewlekłe prowadzenie kontroli. Masz na to 30 dni od dnia, w którym otrzymasz postanowienie o rozpatrzeniu zażalenia. Taka skarga nie wstrzymuje kontroli.
Co zawiera protokół kontroli
Inspektor ZUS opisuje ustalenia w protokole kontroli. Sporządza go w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Protokół kontroli powinien zawierać:
Zakończenie kontroli:
Podsumowanie
Urzędnicy ZUS są świadomi jak zmiany przepisów wpłynęły na wysokości składek. Wiedzą, że od momentu, kiedy podstawa oskładkowania liczona jest od minimum średniego krajowego wynagrodzenia , które w 2022 r wynosiło 5922 zł brutto. Podejrzane o zaniżanie składek będą firmy transportowe, które nie zwiększyły płaconych składek ZUS w 2022 w porównaniu z rokiem poprzednim.
Kontrola ZUS nie może trwać w nieskończoność, a kontrolowany przedsiębiorca nie może się domyślać, co będzie przedmiotem kontroli. Rzecznik MŚP skutecznie występuje w obronie przestrzegania Prawa Przedsiębiorców przez urzędników.
Jeśli masz wątpliwości czy odprowadzane przez ciebie składki do ZUS są prawidłowe skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci zweryfikować ich prawidłowość.
Źródła: ZUS.pl, rzecznikmsp.gov.pl, inelo.pl